Ấm Trà Tử Sa – Thú Chơi Đắt Đỏ Của Người Sành Trà

Đối với những người đam mê trà đạo, ấm trà không chỉ đơn thuần là một trà cụ mà còn là một người bạn đồng hành, là hiện thân cho nét đẹp tinh hoa trong văn hóa trà. Trong số muôn vàn loại ấm trà khác nhau, ấm trà tử sa được coi là “đệ nhất ấm”, luôn giữ một vị trí rất đặc biệt trong lòng trà nhân.

Từng đường nét, hoa văn trên ấm đều mang đậm dấu ấn của thời gian và sự sáng tạo tinh tế của người nghệ nhân. Cầm trên tay một chiếc ấm Tử Sa, ta như được chạm vào linh hồn của trà, cảm nhận được sự kết tinh hài hòa giữa đất trời và bàn tay con người.

Ấm Trà Tử Sa Là Gì?

Theo Wikipedia, Ấm trà Tử Sa, còn được biết đến với tên gọi ấm đất sét Nghi Hưng, là loại ấm pha trà được làm từ đất sét tím đặc biệt khai thác tại vùng Nghi Hưng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. 

Loại ấm này nổi tiếng, gây được tiếng vang mạnh trong thế giới trà đạo vì được làm từ chất đất tử sa khó chế tác và được nung ở nhiệt độ cao, không tráng men giúp cho hương vị trà đậm và ngon hơn.

Nguồn Gốc Lịch Sử Của Ấm Trà Tử Sa

Theo những ghi chép của các nhà khảo cổ học, ấm tử sa đã xuất hiện từ đầu thời nhà Tống (thế kỷ X), gắn liền với mảnh đất Nghi Hưng, Giang Tô, Trung Quốc. Nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng thứ “bùn đất quý giá” – nguyên liệu chính tạo nên những chiếc ấm tử sa độc đáo.

Câu chuyện về sự ra đời của ấm tử sa cũng ẩn chứa nhiều giai thoại thú vị. Tương truyền, vào thời nhà Minh, một vị sư tên Nghi Hưng tại đền Kim Sa đã nặn tạo thành một chiếc ấm trà từ chính thứ đất sét đặc biệt này. Khi các bậc thầy trà đạo được chiêm ngưỡng, họ đều kinh ngạc trước vẻ đẹp tinh xảo và chất lượng tuyệt hảo của nó. Từ đó, danh tiếng của ấm trà Tử Sa lan rộng khắp nơi, trở thành biểu tượng cho sự sang trọng và đẳng cấp trong văn hóa trà đạo.

Trải qua thời gian, danh tiếng của ấm tử sa không những không bị mai một mà ngày càng được vang xa hơn, trở thành một trong những quốc bảo của Trung Quốc và là một thú chơi vô cùng xa xỉ, đắt đỏ của giới trà nhân. 

Nét Đặc Trưng Độc Đáo Của Ấm Trà Tử Sa

Trong cuốn sách “Thưởng trà thật đẹp, thật vui,” nghệ nhân Nguyễn Ngọc Tuấn đã chia sẻ về những đặc tính độc đáo của ấm trà tử sa, khiến loại trà cụ này trở thành báu vật của những người yêu trà.

Ấm tử sa với khả năng giữ nhiệt lâu và truyền nhiệt kém đã mang đến sự thuận tiện tối đa khi pha trà. Đặc tính này giúp trà được ủ đúng cách, không bị quá nhiệt, giữ trọn vẹn hương vị tinh túy của từng lá trà. Không chỉ vậy, ấm tử sa còn nổi bật với khả năng chịu nhiệt cao, khó bị nứt do thay đổi nhiệt độ đột ngột, giúp người dùng yên tâm khi pha trà ở các điều kiện nhiệt độ khác nhau.

Ấm tử sa được nung ở nhiệt độ cao và không tráng men. Lớp men sẽ được hình thành tự nhiên từ những lần pha trà không chỉ tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho ấm mà còn lưu giữ hương trà vào trong từng thớ đất. Đến mức, chỉ cần chế nước sôi vào ấm lâu năm, ta cũng có thể cảm nhận được hương và màu trà ngào ngạt.

Sự đa dạng trong màu sắc và hình dạng của ấm tử sa cũng là một điểm cộng lớn của trà cụ. Mỗi chiếc ấm là một tác phẩm nghệ thuật với thiết kế phong phú, từ những đường nét tinh xảo đến những hình dáng độc đáo, đáp ứng được nhu cầu thẩm mỹ và sở thích khác nhau của người dùng. Đặc biệt, càng sử dụng lâu, bề ngoài của ấm càng trở nên bóng mịn và đẹp màu hơn. 

Các Loại Đất Được Sử Dụng Để Làm Ấm Trà Tử Sa

Chất liệu đất đóng vai trò vô cùng quan trọng, quyết định đến chất lượng và đặc tính của từng chiếc ấm. Một số loại đất sét tử sa thường xuyên được sử dụng trong quá trình chế tác ấm của các nghệ nhân Nghi Hưng: Tử Nê, Lục Nê, Hồng Nê,..

Đất Sét Tử Nê

Tử nê, hay còn gọi là tử sa, là loại đất phổ biến nhất ở Nghi Hưng. Loại đất sét này có màu tím hoặc tím nhạt, nổi bật với khả năng thấu khí tốt, giúp giữ hương trà lâu và có độ bền cao. Vì thế, những chiếc ấm làm từ tử nê không chỉ đẹp mắt mà còn giúp trà luôn giữ được hương vị tinh túy qua nhiều lần pha.

Đất Sét Lục Nê

Lục Nê có màu xanh lá cây hoặc xanh lam, mang đến sự tươi mới cho từng chiếc ấm. Đặc tính mềm mại và dẻo dai của Lục Nê giúp cho các nghệ nhân có thể dễ dàng tạo nên những chi tiết phức tạp và tỉ mỉ cho ấm tử sa.

Đất Sét Hồng Nê

Hồng nê có màu đỏ hoặc hồng, thường thấy là các loại đất như Đại Hồng Bào, Chu Nê, Thanh Thủy Nê. Hồng Nê có độ cứng cao, khả năng chịu nhiệt tốt và giữ nhiệt lâu giúp cho những chiếc ấm không chỉ đẹp mà còn bền bỉ theo năm tháng. 

Ngoài ra, ấm tử sa còn được làm bởi một số loại chất liệu khác như Hắc Kim Sa hay Tử Chu Nê. Đây là các loại đất được phối với những loại đất khác để tạo ra màu sắc và tính chất tốt hơn nhưng không được phân loại riêng. 

Các Dáng Ấm Tử Sa Nổi Tiếng, Được Giới Trà Nhân Yêu Thích Hiện Nay

Ấm tử sa đã xuất hiện từ rất lâu và theo thời gian, các nghệ nhân đã sáng tạo ra vô vàn kiểu sáng ấm trà tử sa khác nhau. Một số dáng ấm nổi tiếng sau đây luôn được giới trà nhân yêu thích bởi vẻ đẹp tinh tế và khả năng pha trà thượng hạng.

Dáng Ấm Tử Sa Bán Nguyệt

Ấm tử sa bán nguyệt có hình dáng được lấy cảm hứng như hình bán nguyệt. Phần thân ấm bầu bĩnh, nắp ấm tròn, vòi ấm ngắn cong mềm mại, miệng ấm nhỏ, tay cầm nhỏ gọn. Chiếc ấm này thường được sử dụng để pha các loại trà thanh tao như trà xanh, trà trắng,..

Dáng Ấm Tử Sa Thạch Biều

Ấm tử sa Thạch Biều xuất hiện từ thời Bắc Tống, lấy cảm hứng từ hình chóp kim tự tháp, ấm Thạch Biều mang vẻ đẹp mạnh mẽ và sang trọng. Thân ấm phình to ở dưới, nắp ấm hình chóp, vòi ấm ngắn thẳng, miệng ấm nhỏ gọn, tay cầm vừa vặn. Dáng ấm này được chế tác từ nhiều loại đất khác nhau, phổ biến nhất là Tử Nê.

Dáng Ấm Tử Sa Tứ Phương

Dáng ấm Tứ Phương xuất hiện từ thời Minh – Thanh. Tên gọi “Tứ Phương” xuất phát từ hình dáng vuông vức của ấm mang ý nghĩa về sự ổn định, bền vững, trường thọ.

Thân ấm đa giác, nắp ấm hình vuông hoặc đa giác, vòi ấm ngắn cong nhẹ nhàng, tay cầm to bản, chắc chắn. Trong các loại ấm tử sa, ấm Tứ Phương Là dáng ấm có mức giá cao nhất và thường được sử dụng làm quà biếu.

Dáng Ấm Tử Sa Tây Thi

Ấm tử sa Tây Thi được các nghệ nhận lấy cảm hứng từ nét tròn đầy, mềm mại của bầu ngực thiếu nữ Tây Thi – một trong tứ đại mỹ nhân Trung Quốc. 

Thân ấm bầu tròn, nắp ấm hình chóp, vòi ấm ngắn, miệng ấm nhỏ gọn. Đặc biệt phần tay cầm lớn và được đảo ngược lại so với các dáng ấm khác. Đây được coi là một điểm vô cùng độc đáo của dáng ấm tử sa Tây Thi.

Dáng Ấm Tử Sa Đức Trung

Tên gọi Đức Trung xuất phát từ triết lý “vô vi” trong Đạo giáo, tượng trưng cho sự giản dị, thanh tao và hòa hợp với tự nhiên. Thân ấm hình trụ vuông vức, nắp ấm hình chóp, vòi ấm ngắn thẳng, miệng ấm rộng, tay cầm nhỏ gọn.

Ngoài ra, ấm tử sa còn các dáng ấm khác như: Dáng ấm tử sa Bào Tôn, dáng ấm Hán Đạc,…

Các Tiêu Chí Lựa Chọn Ấm Trà Tử Sa

Ấm tử sa không chỉ là dụng cụ pha trà thông thường mà còn là vật phẩm mang giá trị thẩm mỹ và tinh hoa trong nghệ thuật trà đạo. Việc lựa chọn được một chiếc ấm tử sa ưng ý sẽ góp phần nâng tầm trải nghiệm trà đạo

Chọn Ấm Tử Sa Dựa Trên Hình Dáng Ấm

Mỗi dáng ấm tử sa mang một vẻ đẹp và ý nghĩa riêng, phù hợp với từng loại trà và sở thích của người dùng. Ví dụ như:

• Dáng Bán Nguyệt: Thích hợp pha trà xanh, trà trắng, với thiết kế thanh tao, nhẹ nhàng.
• Dáng ấm Đức Trung: Thích hợp pha đa dạng các loại trà, thể hiện sự giản dị, thanh tao.
• Dáng Tứ Phương: Thích hợp pha đa dạng các loại trà, tượng trưng cho sự ổn định, bền vững.
• Dáng Thạch Biểu: Thích hợp pha các loại trà đậm vị, thể hiện khí chất mạnh mẽ.
• Dáng Tây Thi: Thích hợp pha đa dạng các loại trà, với vẻ đẹp thanh tao, tinh tế.

Chọn Ấm Trà Tử Sa Dựa Trên Cảm Nhận Của Các Giác Quan

• Ấm tử sa có màu sắc tự nhiên, hài hòa, không có các vết rạn nứt hay lỗi.
• Bề mặt ấm nhẵn mịn, ấm áp khi cầm trong tay.
• Khi gõ nhẹ vào thân ấm, âm thanh vang, trong trẻo.
• Ấm không có mùi hôi hay mùi tạp chất.

Chọn Ấm Tử Sa Theo Loại Đất

Đất tử sa có nhiều loại, mỗi loại có những đặc tính riêng, ảnh hưởng đến hương vị trà. Vì thế, người dùng nên chọn loại ấm tử sa có chất liệu phù hợp với loại trà hay dùng để có được tách trà thơm ngon chuẩn vị.

Bật Mí Cách Khai Ấm Trà Tử Sa Đúng Chuẩn

Để đánh thức và tận hưởng được trọn vẹn hương vị trà, bên cạnh việc chọn được một ấm trà phù hợp bạn còn cần biết cách khai ấm đúng chuẩn. Quy trình khai ấm sẽ bao gồm 3 bước và diễn ra trong khoảng từ 2-3 tiếng.

Bước 1: Làm sạch ấm trà tử sa

• Rửa sạch ấm bằng nước lạnh cả bên trong và bên ngoài.
• Sử dụng bàn chải đánh răng mềm để loại bỏ bụi bẩn, cặn bã bám trên bề mặt.
• Rửa lại bằng nước sạch và kiểm tra xem nước chảy ra từ vòi có mạnh hay không. Nếu nước chảy mạnh nghĩa là ấm đã được làm sạch hoàn toàn.

Lưu ý: Tránh sử dụng xà phòng, nước rửa chén hay hóa chất để làm sạch ấm vì có thể ảnh hưởng đến hương vị trà và sức khỏe người sử dụng.

Bước 2: Luộc ấm trà tử sa

• Đặt nồi lên bếp và đổ nước vào sao cho ngập ấm.
• Cho ấm và nắp ấm vào nồi, lót khăn sạch ở giữa để tránh va chạm.
• Đun sôi nước với lửa nhỏ trong khoảng 10-15 phút.
• Có thể cho thêm một ít trà vào ấm trong quá trình luộc để giúp ấm hấp thụ hương vị.

Lưu ý: Đối với ấm đã qua sử dụng, bạn nên ngâm ấm với hỗn hợp baking soda trước khi luộc để loại bỏ cặn bẩn và không nên đun sôi nước quá mạnh vì có thể làm vỡ ấm.

Bước 3: Lau khô và bảo quản

• Sau khi luộc, vớt ấm và nắp ấm ra, lau khô bằng khăn mềm.
• Để ấm và nắp ấm ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp trong 2-3 ngày để ấm được khô hoàn toàn

Wiixlife – Địa Chỉ Cung Cấp Ấm Trà Tử Sa Uy Tín, Đảm Bảo Chất Lượng Tại Hà Nội

Trên hành trình tìm kiếm những tinh hoa trà đạo, các trà nhân không thể bỏ qua Wiixlife, điểm đến uy tín dành cho những ai yêu thích ấm trà Tử Sa. Với mong muốn lan tỏa văn hóa trà truyền thống, Wiixlife đã dày công tuyển chọn những chiếc ấm Tử Sa tinh xảo, được chế tác bởi những nghệ nhân lành nghề. 

Đến với Wiixlife bạn có thể chiêm ngưỡng rất nhiều các dáng ấm tử sa khác nhau, từ dáng Bán Nguyệt thanh tao, Đức Trung giản dị đến Tứ Phương vững vàng hay Tây Thi mềm mại. Không những vậy, nhân viên tại Wiixlife còn là những người am hiểu và yêu thích trà đạo, luôn luôn sẵn sàng lắng nghe và chia sẻ với khách hàng. 

Vừa rồi là những chia sẻ chi tiết của Wiixlife về ấm trà tử sa. Chúng tôi hy vọng rằng, bài chia sẻ này sẽ giúp ích cho bạn trên con đường tìm hiểu và nuôi dưỡng tình yêu với trà đạo.