Đất Tử Sa – Bí Quyết Làm Nên Tinh Hoa Ấm Trà Cổ Xưa

Sinh ra từ Nghi Hưng, Trung Quốc, ấm tử sa đã trải qua hàng trăm năm lịch sử và trở thành biểu tượng của nghệ thuật chế tác và văn hóa trà đạo. Một trong những yếu tố giúp cho ấm trà này trở nên đặc biệt như vậy là do sử dụng chất đất tử sa quý giá.

Trong bài chia sẻ này, hãy cùng Wiixlife tìm hiểu về loại đất sét quý giá này để hiểu hơn về giá trị của chiếc ấm cũng như thấy được sự am hiểu, tài hoa của những người nghệ nhân làm ấm.

Khái Quát Về Đất Tử Sa

Đất tử sa được tìm thấy và khai thác ở vùng Nghi Hưng, Giang Tô, Trung Quốc. Bản chất của đất là loại đất bùn sét chứa hàm lượng sắt cao, thường nằm xen kẽ trong các tầng đất sét thông thường khác nhưng chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Trong tổng sản lượng khoảng 20.000 tấn đất sét được khai thác mỗi năm, loại đất đặc này chỉ chiếm khoảng 2% và ngày càng khan hiếm hơn.

Dưới góc độ chế tác, đất tử sa có nhiều đặc tính vượt trội như:

• Độ mịn, dẻo dai và khả năng ngậm nước cao, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo hình
• Sau khi khô, đất tử sa vẫn giữ nguyên hình dạng mà không bị nứt cho phép nghệ nhân tỉ mỉ đẽo gọt và gắn thêm chi tiết phụ.
• Đất có phạm vi thiêu kết rộng, khả năng chịu nhiệt tốt và độ co ngót thấp hơn so với các loại đất khác.

Về mặt công năng:

• Sau khi nung, đất sẽ hình thành hệ thống khí khổng đặc biệt tạo ra tính thấu khí kép mà không ngấm nước, giúp cách nhiệt tốt và giữ hương vị trà lâu hơn.
• Ấm tử sa dù không được tráng men nhưng chiếc vẫn có sự bóng bảy, mịn màng nhờ chất đất đặc biệt

Các Loại Đất Tử Sa Được Sử Dụng Để Chế Tác Ấm Pha Trà

Dưới đây là các loại đất tử sa được các nghệ nhân sử dụng để chế tác ấm tử sa. Mỗi loại đất sẽ mang đến một vẻ đẹp riêng biệt cho ấm.

Đất Tử Sa Tử Nê

Đất Tử Nê là loại nguyên liệu đặc biệt, được khai thác chủ yếu từ mỏ thứ tư tại núi Hoàng Long, thuộc Nghi Hưng, tỉnh Giang Tô. Đây là một trong những loại đất tử sa phổ biến và được yêu thích nhờ những đặc tính độc đáo của nó.

Khi chế tác, đất Tử Nê được nung ở nhiệt độ cao khoảng 1180 độ C. Sau khi hoàn thành quá trình nung, sản phẩm từ đất Tử Nê thường có màu sắc từ đỏ đến tím, đôi khi xuất hiện những đốm kết tinh màu xanh, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên và cuốn hút. Ấm sau khi nung thường sẽ có màu nâu đỏ, nâu đất mang đậm nét truyền thống. Một số dáng ấm thường sử dụng chất đất Tử Nê: Ấm tử sa Bán Nguyệt, ấm tử sa Đức Trung, ấm tử sa Hán Ngõa,…

Về chất lượng:

• Đất Tử Nê có độ bền cao.
• Đất chứa nhiều cát, dễ xảy ra hiện tượng oxy hóa chất sắt nhưng điều này không ảnh hưởng đến chất lượng thành phẩm.
• Tuy không có độ mịn cao như một số loại đất tử sa khác nhưng lại rất dễ tạo hình

Đất Tử Sa Đáy Tào Thanh

Đất Đáy Tào Thanh là một loại nguyên liệu quý giá, được khai thác từ mỏ thứ tư tại núi Hoàng Long. Đây là loại đất nguyên khoáng được các nghệ nhân gốm sứ đặc biệt ưa chuộng nhờ độ mịn và tinh khiết cao đồng thời loại đất này cũng rất khó để khai thác.

Quá trình nung đất Đáy Tào Thanh diễn ra ở nhiệt độ cao khoảng 1180 độ C. Ban đầu, đất có màu xanh biếc, xanh ánh tím, nhưng khi nung ở nhiệt độ cao, màu đất sẽ chuyển sang màu đỏ gan độc đáo. Khi sử dụng trong thời gian dài, màu sắc của ấm tử sa Đáy Tào Thanh sẽ càng đậm, tạo nên vẻ đẹp cổ điển và quyến rũ.

Đất Tử Sa Thanh Thủy Nê

Đất Thanh Thủy Nê là loại đất tử sa nguyên khoáng, không pha trộn nhưng đôi khi sẽ có lẫn một ít đá vôi. Loại đất này đòi hỏi kỹ thuật luyện đất rất cao, vì nếu có sai sót đất sẽ chuyển sang màu đen không mong muốn. 

Trong quá trình chế tác, nghệ nhân phải chú ý loại bỏ các tạp chất như đá vôi để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Khi nung, cần thực hiện nung ở nhiệt độ khoảng 1160 độ C. Lúc này đất Thanh Thủy Nê sẽ biến đổi màu sắc từ hồng nhạt thành đỏ hồng. Sản phẩm ấm tử sa làm từ chất đất này càng sử dụng lâu sẽ càng có màu hồng đỏ đậm hơn.

Đất Tử Sa Đoạn Nê

Đoạn Nê là một loại được khai thác từ khu vực Đoàn Sơn nên còn được biết đến với tên gọi Đoàn Nê. Loại đất này nổi bật với màu sắc đặc trưng, giống như vải gấm vàng rực rỡ. Màu vàng óng ánh của đất sau khi qua quá trình nung và chế tác càng tôn thêm vẻ đẹp sang trọng và tinh tế cho mỗi sản phẩm.

Những chiếc ấm trà làm từ đất Đoạn Nê không chỉ có giá trị thẩm mỹ cao mà còn mang lại trải nghiệm thưởng trà tuyệt vời. Chất đất đặc biệt giúp giữ nhiệt tốt và bảo lưu hương vị trà. Một số dáng ấm tử sa được các nghệ nhân chế tác từ chất đất Đoạn Nê: Ấm tử sa Tây Thi, ấm tử sa Dáng Minh,…

Đất Tử Sa Lục Nê

Lục Nê là một loại đất nằm xen kẽ trong tầng khoáng tử nê, có cấu trúc không đều, lúc liền mạch, lúc đứt đoạn. Tại những khu vực dày, lớp Lục Nê có thể đạt tới 1 mét, nhưng ở những khu vực mỏng, lớp đất này chỉ dày hơn 10cm. Do đó, việc khai thác Lục Nê chỉ có thể diễn ra cùng với quá trình khai thác quặng tử nê và sản lượng quặng Lục Nê khá hạn chế.

Lục Nê có màu xanh lục nhạt và sau khi nung, tùy vào nhiệt độ, có thể có thể cho ra màu xanh lam đậm, xanh lục tươi, thâm chí còn có thể cho ra các màu sắc khác như: Vàng tươi, vàng nâu, đồng ánh xanh. Các dáng ấm tử sa Lục Nê được yêu thích trong thời gian gần đây: Ấm tử sa Tứ Phương, ấm tử sa Tây Thi,…

Đất Tử Sa Hồng Nê

Đất Hồng Nê được khai thác từ tầng đá của núi tại vùng Nghi Hưng. Đặc trưng của loại đất này là màu đỏ nhạt ngả về đen, tạo nên sự khác biệt so với các loại đất khác. Sau khi nung, đất Hồng Nê chuyển sang màu đỏ hoặc đỏ đậm, tạo nên vẻ đẹp đặc trưng và cuốn hút cho mỗi sản phẩm. 

Tinh chất đặc biệt của Hồng Nê đòi hỏi người nghệ nhân phải có tay nghề cao và kinh nghiệm dày dặn. Quá trình chế tác phức tạp và đầy thách thức này đã tạo cho sản phẩm những giá trị vượt trội.

Đất Tử Sa Đại Hồng Bào

Đại Hồng Bào là một loại đất quý nổi bật với màu sắc đỏ đặc trưng. Loại đất này chứa hàm lượng sắt cao, tạo nên màu đỏ đậm và rực rỡ cho sản phẩm sau khi chế tác. Ấm Đại Hồng Bào giúp giữ nhiệt tốt, bảo lưu hương vị trà mang đến những buổi thưởng trà trọn vẹn. Một số mẫu ấm Đại Hồng Bào nổi tiếng như: Ấm tử sa Phan Hồ, ấm tử sa Đức Trung, ấm tử sa dáng Minh Lô,…

Đặc biệt hơn, khi tiếp xúc với nước, màu sắc của sản phẩm từ đất Đại Hồng Bào càng trở nên đỏ ửng và quyến rũ hơn, làm tăng thêm vẻ đẹp tự nhiên và cuốn hút. 

Vừa rồi, Wiixlife đã cùng bạn khám phá các loại đất tử sa thường được các nghệ nhân sử dụng trong quá trình chế tác ấm. Chúng tôi tự hào là đơn vị cung cấp dụng cụ pha trà uy tín tại Hà Nội. Cho nên, nếu muốn sở hữu những chiếc ấm tử sa cao cấp, chính hãng, bạn có thể ghé thăm cửa hàng của chúng tôi hoặc liên hệ thông qua số điện thoại đường dây nóng.